Siri Homolog

Kembali

Siri Homolog

2.2

Siri Homolog

Kepentingan Siri Homolog

Untuk mengkaji sifat fizik dan tindak balas kimia, sebatian organik dikelaskan kepada kumpulan sebatian-sebatian yang dipanggil siri homolog.

Ciri-Ciri Siri Homolog

Formula am yang sama.
Kumpulan berfungsi yang sama.
Sifat kimia yang sama.
Ahli yang berturutan berbeza sebanyak satu atom karbon dan dua atom hidrogen (\(CH_2\) atau jisim molekul relatif =14).
Sifat fizik yang berubah beransur-ansur daripada satu ahli kepada ahli yang berikutnya.
Siri homolog adalah seperti yang berikut:
- Alkana
- Alkena
- Alkuna
- Alkohol
- Asid karboksilik
- Ester

Formula Molekul

Formula kimia yang menunjukkan bilangan sebenar atom bagi unsur yang terdapat dalam suatu molekul.

Formula Struktur

Menunjukkan jenis ikatan dan cara atom-atom dalam suatu molekul terikat antara satu sama lain.

Alkana

Alkana: sekumpulan sebatian organik yang terdiri daripada hidrokarbon tepu.
Atom karbon tunggal boleh membentuk 4 ikatan dengan atom lain.
Formula umum alkana: \(C_nH_{2n+2}\)
Formula molekul dan formula struktur bagi sepuluh ahli pertama alkana adalah seperti yang ditunjukkan di bawah:

Bilangan Atom Karbon	Formula Molekul	Formula Struktur
Metana
1	\(CH_4\)
Etana
2	\(C_2H_6\)
Propana
3	\(C_3H_8\)
Butana
4	\(C_4H_{10}\)

Pentana
5	\(C_5H_{12}\)
Heksana
6	\(C_6H_{14}\)
Heptana
7	\(C_7H_{16}\)

Oktana
8	\(C_8H_{18}\)
Nonana
9	\(C_9H_{20}\)
Dekana
10	\(C_{10}H_{22}\)

Sifat Fizikal Alkana
Nama Alkana	Keadaan Fizikal
Metana	Gas
Etana	Gas
Propana	Gas
Butana	Gas
Pentana	Cecair
Heksana	Cecair
Heptana	Cecair
Oktana	Cecair
Nonana	Cecair
Dekana	Cecair

Sifat Fizik Alkana
Ciri	Penjelasan
Takat Lebur
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat. Memerlukan lebih banyak tenaga untuk mengatasi daya tarikan.
Takat Didih
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat. Memerlukan lebih banyak tenaga untuk mengatasi daya tarikan.
Ketumpatan
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat.
Keterlarutan dalam Air
Tak larut dalam air.	Alkana adalah sebatian kovalen.
Kebolehan Mengalirkan Elektrik
Tidak dapat alirkan elektrik.	Tidak mengandungi ion yang bergerak dengan bebas.

Alkena

Alkena: sekumpulan sebatian organik yang terdiri daripada hidrokarbon tak tepu.
Formula umum alkena: \(C_nH_{2n}\)
Siri homolog: sekumpulan sebatian organik yang diwakili oleh formula umum, mempunyai kumpulan berfungsi yang sama dan setiap anggota berbeza dari yang lain oleh unit struktur yang sama, \(-CH_2\).
Kumpulan fungsi: atom atau kumpulan atom yang menentukan sifat kimia anggota siri homolog.
Fomula molekul dan formula struktur bagi sepuluh ahli pertama alkena adalah seperti yang ditunjukkan di bawah:

Bilangan Atom Karbon	Formula Molekul	Formula Struktur
Etena
2	\(C_{2}H_{4}\)
Propena
3	\(C_{3}H_{6}\)
Butena
4	\(C_{4}H_{8}\)

Pentena
5	\(C_{5}H_{10}\)
Heksena
6	\(C_{6}H_{12}\)
Heptena
7	\(C_{7}H_{14}\)
Oktena
8	\(C_{8}H_{16}\)

Nonena
9	\(C_{9}H_{18}\)
Dekena
10	\(C_{10}H_{20}\)

Sifat Fizik Alkena
Nama Alkena	Keadaan Fizikal
Etena	Gas
Propena	Gas
Butena	Gas
Pentena	Cecair
Heksena	Cecair
Heptena	Cecair
Oktena	Cecair
Nonena	Cecair
Dekena	Cecair

Ciri	Penjelasan
Takat Lebur
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat. Memerlukan lebih banyak tenaga untuk mengatasi daya tarikan.
Takat Didih
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat. Memerlukan lebih banyak tenaga untuk mengatasi daya tarikan.
Ketumpatan
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat.
Keterlarutan dalam Air
Tak larut dalam air.	Alkena adalah sebatian kovalen.
Kebolehan Mengalirkan Elektrik
Tidak dapat alirkan elektrik.	Tidak mengandungi ion yang bergerak dengan bebas.

Alkohol

Kumpulan berfungsi: kumpulan hidroksil, \(-OH\).
Formula umum: \(C_nH_{2n+1}OH\).
Fomula struktur bagi siri homolog alkohol adalah seperti yang ditunjukkan di bawah:

Menamakan Alkohol

Menggantikan 'a' di hujung nama alkana dengan'ol'.
Contoh: metana -> metanol.
Untuk rantaian alkohol yang lebih panjang, kedudukan kumpulan hidroksil disebutkan atas nama alkohol.

Nama Alkohol	Formula Struktur
Butan-1-ol
Butan-2-ol

Langkah-Langkah dalam Menamakan Alkohol

Tentukan nama rantaian utama berdasarkan bilangan atom karbon dalam rantaian karbon terpanjang dan berterusan.
Penomboran rantaian utama bermula dari akhir terdekat kepada kumpulan hidroksil.
Tentukan kedudukan kumpulan hidroksil dalam rantaian karbon utama.
Tentukan kedudukan rantaian cabang.

Ingat, keutamaan diberikan kepada kumpulan hidroksil terlebih dahulu, kemdian rantaian cabang.

Imej menunjukkan diagram 'CIRI-CIRI FIZIKAL ETANOIK' seperti Larutan tidak berwarna pada suhu bilik, Bau yang menyenangkan, Titik mendidih: 78°C, Mudah meruap dan Larut dalam air.

Kegunaan Alkohol dan Penyalahgunaannya
Industri	Kegunaan
Kehidupan seharian	Pelarut untuk cat, pelekat, ink, lacquer dan varnis. Digunakan sebagai bahan api.
Pengeluaran	Pengeluaran bahan kimia seperti asid etanoik dan ester.
Pembuatan	Kosmetik, minyak wangi, ubat gigi dan losyen kulit.
Farmaseutikal	Untuk membuat ubat-ubatan.

Asid Karboksilik

Kumpulan berfungsi: kumpulan karboksil, \(-COOH\).
Formula umum: \(C_nH_{2n+1}COOH\).

Penamaan Asid Karboksilik

Menggantikan 'ol' pada akhir nama alkohol dengan 'oik'.
Kemudian, perkataan 'asid' ditambah pada permulaan nama.
Contoh: metanol kepada asid metanoik.

Langkah-Langkah dalam Penamaan Asid Karboksilik

Tentukan nama rantaian utama berdasarkan bilangan atom karbon dalam rantaian karbon terpanjang dan berterusan.
Penomboran rantaian karbon terpanjang bermula daripada kumpulan karboksil.
Tentukan kedudukan rantaian cabang.

Contoh: Formula Struktur bagi Asid 3,4-Dimetilheksanoik

Gambar menunjukkan formula struktur bagi asid 3,4-dimetilheksanoik.

Imej menunjukkan diagram 'CIRI-CIRI FIZIKAL ASID ETANOIK' seperti Larutan tidak berwarna pada suhu bilik, Mempunyai bau masam, Takat didih 118°C, Mudah meruap dan Larut dalam air.

Kegunaan Asid Karboksilik

Buah-buahan dan sayur-sayuran mengandungi asid karboksilik.
Oren mempunyai asid sitrik.
Susu menjadi masam kerana asid laktik yang terbentuk.
Digunakan dalam barangan kehidupan harian
- Kosmetik.
- Cecair detergen.
Digunakan dalam industri makanan;
- Perisa makanan.
- Pengawet makanan.

Siri Homolog

2.2

Siri Homolog

Kepentingan Siri Homolog

Untuk mengkaji sifat fizik dan tindak balas kimia, sebatian organik dikelaskan kepada kumpulan sebatian-sebatian yang dipanggil siri homolog.

Ciri-Ciri Siri Homolog

Formula am yang sama.
Kumpulan berfungsi yang sama.
Sifat kimia yang sama.
Ahli yang berturutan berbeza sebanyak satu atom karbon dan dua atom hidrogen (\(CH_2\) atau jisim molekul relatif =14).
Sifat fizik yang berubah beransur-ansur daripada satu ahli kepada ahli yang berikutnya.
Siri homolog adalah seperti yang berikut:
- Alkana
- Alkena
- Alkuna
- Alkohol
- Asid karboksilik
- Ester

Formula Molekul

Formula kimia yang menunjukkan bilangan sebenar atom bagi unsur yang terdapat dalam suatu molekul.

Formula Struktur

Menunjukkan jenis ikatan dan cara atom-atom dalam suatu molekul terikat antara satu sama lain.

Alkana

Alkana: sekumpulan sebatian organik yang terdiri daripada hidrokarbon tepu.
Atom karbon tunggal boleh membentuk 4 ikatan dengan atom lain.
Formula umum alkana: \(C_nH_{2n+2}\)
Formula molekul dan formula struktur bagi sepuluh ahli pertama alkana adalah seperti yang ditunjukkan di bawah:

Bilangan Atom Karbon	Formula Molekul	Formula Struktur
Metana
1	\(CH_4\)
Etana
2	\(C_2H_6\)
Propana
3	\(C_3H_8\)
Butana
4	\(C_4H_{10}\)

Pentana
5	\(C_5H_{12}\)
Heksana
6	\(C_6H_{14}\)
Heptana
7	\(C_7H_{16}\)

Oktana
8	\(C_8H_{18}\)
Nonana
9	\(C_9H_{20}\)
Dekana
10	\(C_{10}H_{22}\)

Sifat Fizikal Alkana
Nama Alkana	Keadaan Fizikal
Metana	Gas
Etana	Gas
Propana	Gas
Butana	Gas
Pentana	Cecair
Heksana	Cecair
Heptana	Cecair
Oktana	Cecair
Nonana	Cecair
Dekana	Cecair

Sifat Fizik Alkana
Ciri	Penjelasan
Takat Lebur
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat. Memerlukan lebih banyak tenaga untuk mengatasi daya tarikan.
Takat Didih
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat. Memerlukan lebih banyak tenaga untuk mengatasi daya tarikan.
Ketumpatan
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat.
Keterlarutan dalam Air
Tak larut dalam air.	Alkana adalah sebatian kovalen.
Kebolehan Mengalirkan Elektrik
Tidak dapat alirkan elektrik.	Tidak mengandungi ion yang bergerak dengan bebas.

Alkena

Alkena: sekumpulan sebatian organik yang terdiri daripada hidrokarbon tak tepu.
Formula umum alkena: \(C_nH_{2n}\)
Siri homolog: sekumpulan sebatian organik yang diwakili oleh formula umum, mempunyai kumpulan berfungsi yang sama dan setiap anggota berbeza dari yang lain oleh unit struktur yang sama, \(-CH_2\).
Kumpulan fungsi: atom atau kumpulan atom yang menentukan sifat kimia anggota siri homolog.
Fomula molekul dan formula struktur bagi sepuluh ahli pertama alkena adalah seperti yang ditunjukkan di bawah:

Bilangan Atom Karbon	Formula Molekul	Formula Struktur
Etena
2	\(C_{2}H_{4}\)
Propena
3	\(C_{3}H_{6}\)
Butena
4	\(C_{4}H_{8}\)

Pentena
5	\(C_{5}H_{10}\)
Heksena
6	\(C_{6}H_{12}\)
Heptena
7	\(C_{7}H_{14}\)
Oktena
8	\(C_{8}H_{16}\)

Nonena
9	\(C_{9}H_{18}\)
Dekena
10	\(C_{10}H_{20}\)

Sifat Fizik Alkena
Nama Alkena	Keadaan Fizikal
Etena	Gas
Propena	Gas
Butena	Gas
Pentena	Cecair
Heksena	Cecair
Heptena	Cecair
Oktena	Cecair
Nonena	Cecair
Dekena	Cecair

Ciri	Penjelasan
Takat Lebur
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat. Memerlukan lebih banyak tenaga untuk mengatasi daya tarikan.
Takat Didih
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat. Memerlukan lebih banyak tenaga untuk mengatasi daya tarikan.
Ketumpatan
Meningkat apabila menuruni kumpulan.	Semasa menuruni kumpulan, saiz molekul meningkat.
Keterlarutan dalam Air
Tak larut dalam air.	Alkena adalah sebatian kovalen.
Kebolehan Mengalirkan Elektrik
Tidak dapat alirkan elektrik.	Tidak mengandungi ion yang bergerak dengan bebas.

Alkohol

Kumpulan berfungsi: kumpulan hidroksil, \(-OH\).
Formula umum: \(C_nH_{2n+1}OH\).
Fomula struktur bagi siri homolog alkohol adalah seperti yang ditunjukkan di bawah:

Menamakan Alkohol

Menggantikan 'a' di hujung nama alkana dengan'ol'.
Contoh: metana -> metanol.
Untuk rantaian alkohol yang lebih panjang, kedudukan kumpulan hidroksil disebutkan atas nama alkohol.

Nama Alkohol	Formula Struktur
Butan-1-ol
Butan-2-ol

Langkah-Langkah dalam Menamakan Alkohol

Tentukan nama rantaian utama berdasarkan bilangan atom karbon dalam rantaian karbon terpanjang dan berterusan.
Penomboran rantaian utama bermula dari akhir terdekat kepada kumpulan hidroksil.
Tentukan kedudukan kumpulan hidroksil dalam rantaian karbon utama.
Tentukan kedudukan rantaian cabang.

Ingat, keutamaan diberikan kepada kumpulan hidroksil terlebih dahulu, kemdian rantaian cabang.

Kegunaan Alkohol dan Penyalahgunaannya
Industri	Kegunaan
Kehidupan seharian	Pelarut untuk cat, pelekat, ink, lacquer dan varnis. Digunakan sebagai bahan api.
Pengeluaran	Pengeluaran bahan kimia seperti asid etanoik dan ester.
Pembuatan	Kosmetik, minyak wangi, ubat gigi dan losyen kulit.
Farmaseutikal	Untuk membuat ubat-ubatan.

Asid Karboksilik

Kumpulan berfungsi: kumpulan karboksil, \(-COOH\).
Formula umum: \(C_nH_{2n+1}COOH\).

Penamaan Asid Karboksilik

Menggantikan 'ol' pada akhir nama alkohol dengan 'oik'.
Kemudian, perkataan 'asid' ditambah pada permulaan nama.
Contoh: metanol kepada asid metanoik.

Langkah-Langkah dalam Penamaan Asid Karboksilik

Tentukan nama rantaian utama berdasarkan bilangan atom karbon dalam rantaian karbon terpanjang dan berterusan.
Penomboran rantaian karbon terpanjang bermula daripada kumpulan karboksil.
Tentukan kedudukan rantaian cabang.

Contoh: Formula Struktur bagi Asid 3,4-Dimetilheksanoik

Kegunaan Asid Karboksilik

Buah-buahan dan sayur-sayuran mengandungi asid karboksilik.
Oren mempunyai asid sitrik.
Susu menjadi masam kerana asid laktik yang terbentuk.
Digunakan dalam barangan kehidupan harian
- Kosmetik.
- Cecair detergen.
Digunakan dalam industri makanan;
- Perisa makanan.
- Pengawet makanan.

Siri Homolog

Siri Homolog

Bab : Sebatian Karbon

Topik : Siri Homolog

Nota yang berkaitan